STRIJJKEN
Carry Slee
5 november 2013
Inhoud
Johan van Tongeren is een beroemde schrijver. Zijn eerste roman was een groot succes en zijn lezers en uitgever hebben dan ook hoge verwachtingen van zijn volgende boek. Johans inspiratie is echter ver te zoeken en hij krijgt geen woord op papier. Dit geeft hem, in combinatie met alle lezingen die hij moet geven erg veel stress. Het liefst zou hij een tijdje weggaan naar een plek waar niemand hem kan vinden en alle lezingen afzeggen. Maar Lucas, een stem in zijn hoofd, dwong Johan als maar door te gaan, waardoor hij in een psychose komt.
Door een Garuda, een uitgestorven vogel, wordt hij meegenomen naar een eiland, waar nog enkele beroemdheden zijn. Na een tijdje ziet hij een schip, die hij eerder nog niet gezien had. De schipper vertelde Johan dat zijn boot hier altijd al lag. Johan en een nog iemand anders zijn de enige die de boot zien, de rest ziet hem niet. Met z'n tweeën vertrekken ze.
De schipper laat zich meevaren met de stroming en maakt zich niet druk om waar hij uitkomt. Johans metgezel snapt niets van de schipper en springt overboord. Niet veel later komen ze aan land.
Johan wordt ontvangen door al zijn fans en wordt gedragen naar een prachtig kasteel. Hij mag het kasteel echter niet meer uit en moet een proza tekst gaan schrijven voor een wedstrijd. Hij komt een vrouw tegen, de liefde van zijn leven, en schrijft voor haar een gedicht, welke hij op de dag van de wedstrijd ook voorleest. De menigte was woedend, omdat het een proza tekst was. Net voordat hij en zijn muze vermoord werden, kwam de Garuda om hen te redden.
Zonder zijn vrouw staat Johan voor een loket. De man achter het loket vraagt wie hij is: 'Johan, de beroemde schrijver' antwoordt Johan. 'Ik vroeg niet naar je naam of je status, ik vroeg wie je bent.' Johan probeert te vluchten, maar zakt weg in het moeras. Net op tijd weet hij eruit te komen en gaan terug naar het loket. Hij wordt binnengelaten in een gebouw, waar hij zijn jeugd opnieuw beleefd.
Hij wordt wakker in zijn vroeger thuis. De geluiden die van beneden komen doen hem herinneren aan zijn jeugd. Hij maakt alles opnieuw mee: hoe zijn moeder werd mishandelt, dat hij zijn opa en oma nooit meer mocht zien van zijn vader, en als heftigste herinnering: de vadermoord.
Na een half jaar therapie gehad te hebben bij een psychiater, stelt deze een vraag die Johan nooit verwacht had: hoe is je vader overleden?
Johan gaat in gedachten terug in de tijd:
Dan gebeurt er iets wat Johan nooit eerder heeft meegemaakt. Zijn moeder groeit en wordt groter en groter. Ze kijkt haar man recht aan. "Je komt geen stap dichterbij!" Ze houdt de strijkbout dreigend omhoog. Hij ziet zijn vader met gebalde vuisten op haar afkomen. Op hetzelfde moment haalt ze uit met de strijkbout. De bout komt neer tegen de zijkant van zijn vaders hoofd. Het bloed spat eruit. [...] Maar moeder trapt haar man van haar af en hij valt met zijn gewonde hoofd tegen de trapnaaimachine en zakt in elkaar.
Johan voelde zich schuldig omdat hij destijds niets gedaan heeft. Maar heeft zijn moeder zijn vader wel vermoord? Johan heeft niets gezien, heeft de hele tijd met zijn ogen gesloten in de naaikamer gestaan. Dit doet Johan twijfelen en hij brengt een bezoek aan de oude huisarts. De huisarts vertelt hem dat Johans vader gestorven is aan een hartstilstand.
Johan komt eindelijk tot rust en kan de stem in zijn hoofd overheersen. John Lucas van Tongeren begint met frisse moed aan zijn nieuwe roman, een roman over zijn vader.
Thema
Het thema van dit boek is herstellen van psychose. Door stress en een onverwerkt trauma raakt Johan in een psychose. De lezer volgt hem door zijn weg van onverwerkte emoties, valse hoop, verdriet, boosheid en uiteindelijk herstel.
Motieven
-Psychose; Johan van Tongeren raakt in een psychose, maar weet hier uiteindelijk uit te komen.
-Herstel; na een lange weg te hebben afgelegd en een hoop therapie, weet de hoofdpersoon van zijn psychose te herstellen.
-Trauma; tijdens zijn weg van herstel kampt Johan met een onverwerkt trauma.
-Dood; dit onverwerkte trauma is de dood van zijn opa. Omdat zijn vader het hem verbood contact te zoeken met opa, heeft Johan nooit afscheid kunnen nemen.
-Schuld; ook is de dood van zijn vader een trauma. Johan heeft jarenlang met een schuldgevoel heeft gelopen omdat hij dacht dat hij schuldig was aan de dood van zijn vader. Uiteindelijk bleek zijn vader te zijn gestorven aan een hartstilstand.
Personen
-Johan van Tongeren, de hoofdpersoon van het boek wie de lezer volgt op zijn reis langs de diepste dalen in zijn leven, maar uiteindelijk ook zijn herstel.
-Lucas, de stem in het hoofd van Johan die hem dwingt als maar door te gaan, hoewel Johan op is.
-Johan's opa (naam wordt niet genoemd), het werd Johan verboden met hem om te gaan omdat hij niet de biologische opa van Johan is.
-Johan's oma (naam wordt niet genoemd), is getrouwd met de in het boek beschreven opa nadat ze bij de biologische opa kon ontsnappen, aangezien hij haar mishandelde. De nieuwe opa mishandelde haar niet.
-Johan's vader (naam wordt niet genoemd), mishandelde zowel Johan als de moeder van Johan. Hij verbood Johan met zijn opa om te gaan.
-Johan's moeder (naam wordt niet genoemd), Johan denkt jarenlang dat zij zijn vader heeft vermoord, wat uiteindelijk niet zo blijkt te zijn.
-Uitgever Bart, verwacht dat Johan binnenkort zijn nieuwe roman aan hem laat lezen, maar hij weet niet dat Johan nog geen letter op papier heeft gezet.
-Huisarts, vertelt Johan jaren later dat zijn vader niet is vermoord, maar een hartstilstand heeft gehad.
Historische tijd en ruimte
Het verhaal staat in de niet-chronologische volgorde. Johan gaat vaak terug in het verleden wat beschreven wordt als een flashback. Ook bevat het verhaal een hoop korte terugwijzingen. Precieze jaartallen worden niet gegeven, maar op het moment van het heden in het verhaal zal Johan rond de 40 jaar zijn en het verleden zal zich zo'n 30 a 25 jaar gelden hebben afgespeeld.
Titelverklaring
Carry Slee heeft voor de titel 'Strijken' gekozen omdat het boek om de gebeurtenis in de strijk kamer draait. Daar is de vader van Johan gestorven. Een overwerkt trauma voor Johan, waar hij jaren later tegen aan loopt.
Perspectief
Carry Slee heeft haar boek 'Strijken' derde persoon enkelvoud geschreven. Het perspectief ligt dus bij de hij- of zijfiguur. Echter kan de informatie die gegeven wordt wel onbetrouwbaar zijn. Hoewel Johan niet de verteller van het boek is, wordt wel alles vanuit zijn situatie en denkbeeld beschreven, waardoor je eigenlijk alles vanuit zijn perspectief beschouwd.
Genre
Het boek is een roman en fictie. Het is niet gebaseerd op een werkelijk gebeurtenis, maar het komt zeker voor dat schrijvers voor een writers block komen te staan en in een psychose raken.
Spanning
Echte spanning zat er naar mijn mening niet echt in. De reden dat ik door wilde lezen was omdat ik eigenlijk niet zo wist waar het verhaal naar toe ging door alle aparte gebeurtenissen, die uiteindelijk niet letterlijk maar figuurlijk bedoeld waren. Er zaten echter wel wat momenten van spanning in, zoals het moment dat Johan bijna werd vermoord of toen hij midden op de oceaan voer, zonder enige hoop op land.
Stijl
Carry Slee schrijft meestal eenvoudig en begrijpelijk. Zo ook in dit boek. Het is makkelijk te volgen en goed door te lezen. Persoonlijk houd ik erg van de schrijfstijl van Carry Slee en vallen haar boeken mij altijd goed in smaak. Bovendien was het boek bewerkt met mooie illustraties die goed paste bij het verhaal.
Waardering recensie
De recensies verschillen erg van elkaar. Waar de een erg lovende recensie en een waardering van 5 sterren gaf, vond de ander het een zware tegenvaller of heeft hij of zij het boek niet eens uitgelezen.
*****
Knap geschreven, informatief voor mensen die een idee over psychose willen krijgen, herkenbaar voor diegenen die zelf een psychose hebben beleefd
Pluspunten: Meeslepend verhaal, laat zien hoe chaotisch en beangstigend een psychose is
*
Na vele leuke boeken van Carry Slee heb ik dit boek gelezen maar wat een tegenvaller! Met moeite uitgelezen.
****
Intrigerend verslag van een psychose. Bestsellerauteur Johan van Tongeren raakt tijdens een lezing - maar eigenlijk al lang daarvoor - verstrikt in zijn eigen wanen. Carry Slee trekt alle registers open en laat een dubbelganger aanrukken, een op bloed belust publiek dat dichters rauw lust, en een mythische vogel die de verwarde Johan terug naar zijn kindertijd brengt. Slee legt de oorzaak van alle problemen bij de onverwerkte kindertijd van Johan, die met een Oedipuscomplex kampt. Heeft zijn moeder zijn vader (een religieuze fanaticus) echt met een strijkbout vermoord, en is hij daar de stille medeplichtige van? Jammer dat Slee er uiteindelijk voor kiest om de problematiek van tafel te vegen en af te doen als een jammerlijk misverstand: de 'vadermoord' blijkt - oeps - geen 'moord', maar een *doodgewoon* natuurlijk overlijden. Zo leg je natuurlijk een bommetje onder je boek. Niettemin het lezen waard!
**
Niet uitgelezen, ik was er nieuwsgierig naar, maar vond er weinig aan. Misschien omdat ik alleen van realistische verhalen houd. De hoofdpersoon raakt in een psychose en het verhaal wordt vanuit die psychoses beschreven. Dit is heel warrig en onrealistisch, naar mijn smaak. Het duurde mij allemaal te lang, ik ging doorbladeren, het ging mij irriteren. Ik was niet meer benieuwd naar de afloop en heb daarom het boek niet verder gelezen.
Persoonlijke waardering
*****
Zelf vond ik het een erg bijzonder boek. Dit kwam door de figuurlijke betekenissen achter de verhalen. Eerst vond ik het vreemd: een schrijver wordt door een uitgestorven vogel opgehaald en op een eiland gebracht. Maar aan alles zat een figuurlijke betekenis, wat de reis van herstel van Johan beschrijft. Johan is dus niet letterlijk bijna vermoord en kwam ook niet bij een loket en een moeras aan. Aan al deze gebeurtenissen zit een betekenis die naar mijn mening voor ieder persoonlijk is, dus wat deze betekenissen zijn zullen voor mij verschillen met die van anderen. De mooiste verbeelding vind ik de schipper die Johan ziet als hij op het eiland is. Deze schipper stond er altijd al om weg te varen van het ellendige, maar niemand zag hem. Je kunt hem alleen zien en met hem meevaren als je kracht hebt het verleden los te laten.
